Doanh nghiệp có thể có sản phẩm tốt, đội ngũ giỏi nhưng nếu quản trị nguồn vốn kém, thì nguy cơ phá sản vẫn luôn có. Không kiểm soát được dòng tiền, mất cân đối tài chính hay lạm dụng nợ vay – chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể khiến doanh nghiệp gặp khủng hoảng.
Vậy quản trị nguồn vốn là gì? Bằng cách nào để nhà quản trị sử dụng vốn hiệu quả? Hãy khám phá chi tiết trong bài viết này với Kế Toán VN!
1. Quản trị nguồn vốn là gì?
Quản trị nguồn vốn là quá trình phân bổ, kiểm soát và sử dụng vốn hiệu quả để đảm bảo doanh nghiệp có đủ nguồn lực tài chính để duy trì hoạt động và mở rộng kinh doanh.
Quản trị vốn sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu được tỷ suất lợi nhuận trên vốn (ROE), kiểm soát nợ vay hợp lý và duy trì dòng tiền dương để phát triển.
Quản trị vốn trong doanh nghiệp bao gồm các loại sau:
- Vốn ngắn hạn (vốn lưu động) bao gồm: tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, phải thu ngắn hạn, hàng tồn kho.
- Vốn dài hạn bao gồm tài sản cố định, vốn đầu tư.
- Vốn chủ sở hữu và vốn vay.
2. Nguyên tắc cốt lõi trong quản trị nguồn vốn
Để nguồn vốn có thể sử dụng hiệu quả, doanh nghiệp cần tuân thủ các nguyên tắc quản trị tài chính chặt chẽ. Dưới đây là bốn nguyên tắc cốt lõi:
2.1. Tối ưu dòng tiền (Cash Flow)
Dòng tiền là huyết mạch của doanh nghiệp. Nếu dòng tiền ko ổn định, doanh nghiệp có thể mất thanh khoản mặc dù vẫn có lợi nhuận.
Để quản trị dòng tiền, nhà quản trị cần nắm rõ và quản lý dòng tiền vào (doanh thu, khoản thu, huy động vốn) và dòng tiền ra (chi phí vận hành, chi phí đầu tư, trả nợ vay và lãi suất).
Một số cách để tối ưu dòng tiền như:
- Duy trì một khoản dự trữ tiền mặt tránh gián đoạn vận hành.
- Xác định điểm cân bằng dòng tiền, đảm bảo tiền vào luôn lớn hơn tiền ra.
- Rút ngắn thời gian thu hồi công nợ, tránh tình trạng khách hàng nợ quá hạn.
- Quản lý chi phí chặt chẽ.
2.2. Cân đối nguồn vốn và vốn lưu động
Không chỉ vì thiếu vốn mà khi không sử dụng nguồn vốn hiệu quả, doanh nghiệp sẽ đối mặt với khủng hoảng. Do đó, nhà quản trị cần cần đối giữa vốn ngắn hạn và vốn dài hạn.
Nguyên tắc để cân đối vốn như sau:
- Xác định nguồn vốn tối thiểu để duy trì hoạt động.
- Không để thiếu vốn để tránh việc vay vốn gấp với lãi suất cao.
- Không để dư thừa vốn vì tiền mặt không sử dụng sẽ làm giảm hiệu suất đầu tư.
2.3. Quản trị rủi ro tài chính
Doanh nghiệp nào cũng có thể gặp rủi ro tài chính như rủi ro thanh khoản, rủi ro tín dụng, rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá…
Để quản trị vốn hiệu quả, ta phải nhận diện và kiểm soát các rủi ro. Nhà quản trị cần kiểm soát tỷ lệ nợ vạy, dự báo và ứng phó biến động thị trường và bảo vệ dòng tiền bằng công cụ tài chính (hợp đồng bảo hiểm).
2.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn
Để có thể quản trị vốn hiệu quả, ta phải nắm được tình hình sử dụng vốn của doanh nghiệp. Để đo lường, nhà quản trị cần sử dụng các chỉ số tài chính như:
- ROA – tỷ suất sinh lời trên tài sản.
- ROE – tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu.
- Vòng quay vốn lưu động.
3. Các chiến lược quản trị nguồn vốn hiệu quả
Sau khi nắm được nguyên tắc về quản trị vốn, doanh nghiệp cần áp dụng các chiến lược cụ thể để sử dụng vốn hiệu quả:
3.1. Lập kế hoạch tài chính dài hạn
Với kế hoạch tài chính dài từ 3 – 5 năm, doanh nghiệp sẽ biết cách sử dụng vốn hiệu quả để phân bổ một cách bài bản, rõ ràng để tránh tình trạng thiếu vốn hoặc lãng phí vốn.
Để lập được kế hoạch tài chính, nhà quản trị cần xác định mục tiêu tài chính, lập dự báo nhu cầu vốn, kế hoạch huy động vốn, và dự báo rủi ro tài chính.
3.2. Đa dạng hóa nguồn vốn
Doanh nghiệp không nên phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vốn vay hoặc vốn chủ sở hữu. Ta cần phải đa dạng nguồn vốn bằng cách gọi rót vốn vào công ty, phát hành cổ phiếu, trái phiếu, tận dụng nguồn vốn từ các quỹ đầu tư hoặc quỹ tài trợ của chính phủ.
3.3. Quản trị công nợ và dòng tiền
Công nợ xấu và dòng tiền âm là thứ khiến nhiều doanh nghiệp mất thanh khoản kể cả khi đang có lợi nhuận. Các nhà quản trị cần thiết lập chính sách thu hồi công nợ rõ ràng, linh hoạt để tránh tình trạng nợ xấu, khó đòi và quản trị được dòng tiền vào ra hàng ngày (có thể sử dụng phần mềm quản lý tài chính).
3.4. Kiểm soát chi phí và kế hoạch đầu tư
Việc tối ưu chi phí luôn là chiến lược mà mọi doanh nghiệp nên theo đuổi. Ta sẽ tối ưu chi phí bằng cách cắt giảm chi phí không cần thiết, kiểm soát chi phí chặt chẽ, tránh lãng phí.
Ngoài ra, các khoản đầu tư của doanh nghiệp cũng cần phải được phân bổ hợp lý, chỉ đầu tư vào các dự án có ROI cao nhất, với các dự án không có khả năng lời thì nên có kế hoạch thu hồi.
4. Công cụ và giải pháp quản trị nguồn vốn cho doanh nghiệp
Để quản trị nguồn vốn hiệu quả thì mọi quyết định cần được xét trên số liệu chính xác và phân tích chi tiết. Khi căn cứ càng chuẩn và chi tiết thì quyết định quản trị sẽ càng ít rủi ro.
Hiện nay, doanh nghiệp thường sử dụng các công cụ và phần mềm để hỗ trợ quản trị nguồn vốn, bao gồm:
- Phần mềm kế toán ( ví dụ như: MISA SME, MISA AMIS kế toán,…)
- Phần mềm ERP (ví dụ như: MISA AMIS ERP, SAP Business One, Oracle NetSuite,..)
- Phần mềm BI (ví dụ như: Power BI, Tableau, Qlik Sense,…)
5. Quản trị nguồn vốn – Góc nhìn thực tế và đúc kết kinh nghiệm cho doanh nghiệp
Quản trị nguồn vốn là nghệ thuật, nó không chỉ đơn giản bằng cách quản lý dòng tiền ra vào thế nào? Để thực sự làm chủ nguồn vốn, doanh nghiệp cần có chiến lực cụ thể hơn. Dưới đây là các đúc kết thực tế từ các doanh nghiệp:
5.1. Quản trị nguồn vốn không chỉ là tài chính, mà còn là chiến lược kinh doanh
Hầu hết các doanh nghiệp mắc kẹt trong tư duy quản trị vốn là quản lý dòng tiền, nhưng thực tế, quản trị vốn chính là tối ưu hóa chiến lược kinh doanh.
Tesla ko nhắm đến lợi nhuận ngắn hạn mà tối ưu quản trị vốn bằng cách tái đầu tư vào R&D và mở rộng nhà máy sản xuất. Họ kiểm soát chi phí ngắn để theo đuổi chiến lược dài hạn.
Do đó:
- Quản trị vốn không phải chỉ là giữ tiền mặt, mà là phân bổ vốn hợp lý giữa đầu tư và duy trì hoạt động.
- Một doanh nghiệp có tầm nhìn chiến lược sẽ biết lúc nào cần giữ vốn và lúc nào cần mở rộng.
5.2. Dòng tiền dương chưa chắc đã an toàn – Hiệu quả sử dụng vốn mới quan trọng
Nhiều doanh nghiệp lầm tưởng dòng tiền dương là an toàn, nhưng dòng tiền không có nghĩa là lợi nhuận được tối ưu.
Một doanh nghiệp có thể có dòng tiền dương từ việc thu hồi công nợ nhanh, nhưng nếu tốc độ quay vòng vốn thấp hoặc tỷ suất sinh lời kém thì vốn vẫn bị lãng phí.
Nhà quản trị cần tối ưu chỉ số ROA, ROE hơn việc giữ vốn nhàn rỗi. Trong nhiều trường hợp, đừng ngại chấp nhận dòng tiền âm nếu nó giúp doanh nghiệp tăng trưởng.
5.3. Doanh nghiệp phá sản không vì hết tiền, mà vì mất khả năng xoay vòng vốn
Bài học từ sự sụp đổ của đế chế Evergrande từ việc không quản trị tốt nợ vay và dòng tiền khiến họ mất khả năng thanh khoản là minh chứng rõ ràng.
Doanh nghiệp không phá sản vì lợi nhuận kém hay thua lỗ mà vì không xoay được vốn đúng thời điểm.
Nhà quản trị cần nhớ rằng:
- Thanh khoản quan trọng hơn lợi nhuận trên giấy tờ.
- Doanh nghiệp nên có quỹ dự phòng tài chính từ 6 đến 12 tháng chi phí vận hành.
Kết luận:
Quản trị nguồn vốn là một chiến lược, không chỉ là kế toán. Nhà quản trị cần phải hiểu rõ về các loại vốn trong doanh nghiệp, các chỉ số đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, các cách để quản lý cơ cấu vốn sao cho hiệu quả.
Quản trị vốn là điều sống còn mà mọi doanh nghiệp cần phải thực hiện đúng và tốt, có như vậy doanh nghiệp mới phát triển bền vững.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết này, mong rằng Kế Toán VN đã giúp bạn có cái nhìn chi tiết và thực tế về quản trị nguồn vốn!
