Thanh khoản là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực tài chính, đóng nhiều vai trò quan trọng với cả doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn về khái niệm thanh khoản là gì cũng như tầm quan trọng của nó.
1. Thanh khoản là gì?
Tính thanh khoản (Liquidity) là thuật ngữ chỉ khả năng chuyển đổi một tài sản hoặc sản phẩm thành tiền mặt mà không làm thay đổi đáng kể giá trị của nó. Một tài sản có tính thanh khoản cao khi có thể dễ dàng mua vào hoặc bán ra trên thị trường mà không gặp trở ngại và không bị mất giá nhiều. Ngược lại, tài sản có tính thanh khoản thấp thường khó chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng hoặc có thể phải bán với mức giá thấp hơn giá trị thực.
2. Thanh khoản có vai trò và ý nghĩa như thế nào trong đầu tư?
Chỉ số này không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn tác động đến ngân hàng, chủ nợ và nhà đầu tư trong việc đánh giá rủi ro và khả năng thanh toán. Việc hiểu rõ về thanh khoản giúp các bên liên quan đưa ra quyết định chính xác trong tài chính – kế toán.
2.1. Vai trò đối với doanh nghiệp
Đối với doanh nghiệp, tính thanh khoản có những vai trò bao gồm:
- Giúp đo lường khả năng thanh toán và đánh giá mức độ khả dụng của tài sản.
- Đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo doanh nghiệp có đủ tiền để thanh toán nợ và chi phí vận hành.
- Là công cụ đo lường rủi ro tài chính, nếu chỉ số thanh khoản thấp, doanh nghiệp dễ gặp khó khăn trong việc thanh toán nợ, dẫn đến nguy cơ phá sản.
- Hỗ trợ quản lý tài chính đưa ra quyết định tối ưu về dòng tiền, bao gồm tăng doanh thu hoặc cắt giảm chi phí để cải thiện khả năng thanh toán.
- Giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định đầu tư hợp lý, vì chỉ số thanh khoản cao thường đi kèm với mức độ an toàn tài chính tốt hơn.
- Ảnh hưởng đến khả năng vay vốn, do ngân hàng và tổ chức tài chính ưu tiên cấp vốn cho doanh nghiệp có thanh khoản tốt.
2.2. Vai trò đối với ngân hàng, các chủ nợ và nhà đầu tư
Đối với ngân hàng, những chỉ số liên quan đến tính thanh khoản có thể giúp đánh giá khả năng thanh toán của khách hàng, từ đó quyết định cấp tín dụng và điều kiện vay, lãi suất ưu đãi hơn cho khách hàng có thanh khoản cao.
Đối với các chủ nợ, họ có thể sử dụng chỉ số thanh khoản để xác định liệu doanh nghiệp có đủ khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn hay không. Đối với doanh nghiệp có thanh khoản thấp có nguy cơ chậm hoặc không thể trả nợ thì không nên cân nhắc kỹ trước khi cho vay để tránh dẫn đến rủi ro mất vốn. Nếu doanh nghiệp có thanh khoản tốt, chủ nợ có thể yên tâm hơn khi cho vay và có thể đưa ra các điều kiện tài chính ưu đãi hơn.
Đối với nhà đầu tư, chỉ số thanh khoản cao cho thấy doanh nghiệp có khả năng duy trì hoạt động và xử lý nghĩa vụ tài chính tốt, giảm nguy cơ phá sản. Do đó, các đầu tư có thể ưu tiên rót vốn vào doanh nghiệp có thanh khoản cao để đảm bảo an toàn tài chính và hạn chế rủi ro. Bên cạnh đó, những doanh nghiệp có thanh khoản tốt thường tạo niềm tin cho thị trường, giúp cổ phiếu ổn định và thu hút nhiều nhà đầu tư hơn.
3. Tài sản lưu động và phân loại tài sản theo tính thanh khoản
Tài sản lưu động là những tài sản có thể nhanh chóng chuyển đổi thành tiền mặt hoặc được sử dụng trực tiếp trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Các loại tài sản này thường bao gồm tiền mặt, tài khoản ngân hàng, cổ phiếu, các khoản phải thu từ khách hàng,… Giá trị của tài sản lưu động có thể biến động tùy thuộc vào tình hình kinh doanh và hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Việc nắm giữ các tài sản có tính thanh khoản cao giúp doanh nghiệp đảm bảo khả năng thanh toán và duy trì sự ổn định tài chính. Trong kế toán, tài sản lưu động được chia thành 5 loại và sắp xếp theo thứ tự tính thanh khoản từ cao đến thấp như sau:
- Tiền mặt và các khoản tương đương tiền: Bao gồm tiền mặt, chứng khoán ngắn hạn, tiền gửi ngân hàng,… Đây là tài sản có tính thanh khoản cao nhất do có thể sử dụng ngay lập tức để thanh toán, lưu thông hoặc tích trữ.
- Các khoản đầu tư ngắn hạn: Bao gồm cổ phiếu ngắn hạn, trái phiếu ngắn hạn và các khoản đầu tư tài chính có khả năng chuyển đổi nhanh chóng thành tiền mặt.
- Khoản phải thu: Là các khoản tiền mà khách hàng hoặc đối tác còn nợ doanh nghiệp, có thể thu hồi trong tương lai gần.
- Ứng trước ngắn hạn: Khoản tiền doanh nghiệp đã thanh toán trước cho các nhà cung cấp, đối tác hoặc nhân viên phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh.
- Hàng tồn kho: Bao gồm hàng hóa, nguyên vật liệu và sản phẩm doanh nghiệp sở hữu và lưu trữ để bán trong tương lai. Đây là tài sản có tính thanh khoản thấp nhất trong nhóm tài sản lưu động.
4. Công thức tính thanh khoản
Đối với việc tính toán và đo lường liên quan đến tính thanh khoản, 3 chỉ số được sử dụng phổ biến nhất là tỷ số thanh khoản hiện thời, tỷ số thanh khoản nhanh và tỷ số khả năng thanh khoản tức thời. Cụ thể:
– Tính thanh khoản hiện thời là khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn. Ta có công thức tính:
| Tỷ số thanh khoản hiện thời | = | Tài sản lưu động |
| Nợ ngắn hạn |
- Khi tỷ số thanh khoản hiện thời < 1, lúc này doanh nghiệp có khả năng trả nợ yếu, đang gặp nhiều khó khăn và có nguy cơ phá sản.
- Khi tỷ số thanh khoản hiện thời > 1, lúc này doanh nghiệp có khả năng chi trả tốt đối với các khoản nợ đến hạn.
– Tỷ số thanh khoản nhanh là tỷ số mà doanh nghiệp có thể thanh toán các khoản nợ mà không cần xử lý hàng tồn kho. Công thức tính như sau:
Tỷ số thanh khoản nhanh = (Tài sản lưu động – Hàng tồn kho)/Nợ ngắn hạn
| Tỷ số thanh khoản nhanh | = | (Tài sản lưu động – Hàng tồn kho) |
| Nợ ngắn hạn |
hoặc
| Tỷ số thanh khoản nhanh | = | Tài sản ngắn hạn |
| Nợ ngắn hạn |
- Nếu tỷ số thanh khoản nhanh < 0,5, điều này phản ánh doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc chi trả, tính thanh khoản thấp.
- Nếu tỷ số thanh khoản nhanh nằm trong khoảng từ 0,5 đến 1, điều này cho thấy doanh nghiệp có khả năng thanh toán tốt, tính thanh khoản cao.
– Tỷ số khả năng thanh toán tức thời là tỷ số thanh toán bằng tiền mặt của doanh nghiệp. Ta có công thức tính như sau:
| Tỷ số khả năng thanh toán tức thời | = | Vốn bằng tiền |
| Nợ ngắn hạn |
Trong đó, vốn bằng tiền bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tiền đang chuyển, các khoản đầu tư chứng khoán ngắn hạn và các khoản đầu tư ngắn hạn khác có thể chuyển đổi thành tiền trong thời hạn 03 tháng mà không gặp rủi ro lớn.
- Khi tỷ số khả năng thanh toán tức thời < 1, lúc này doanh nghiệp có khả năng trả nợ không tốt.
- Khi tỷ số khả năng thanh toán tức thời > 1, lúc này doanh nghiệp có khả năng chi trả các khoản nợ tốt.
5. Câu hỏi thường gặp về thanh khoản
Thanh khoản chứng khoán là gì?
Thanh khoản chứng khoán là khả năng mua vào hoặc bán ra một loại chứng khoán trên thị trường mà không làm ảnh hưởng đáng kể đến giá của nó. Cụ thể:
- Chứng khoán có thanh khoản cao là những cổ phiếu, trái phiếu hoặc quỹ đầu tư có khối lượng giao dịch lớn, dễ dàng mua bán mà không gây biến động mạnh về giá. (Ví dụ: Cổ phiếu của các công ty lớn, có nhiều nhà đầu tư quan tâm).
- Chứng khoán có thanh khoản thấp thường là những cổ phiếu ít được giao dịch, khó mua hoặc bán mà không làm thay đổi giá đáng kể.
Thanh khoản ngân hàng là gì?
Thanh khoản ngân hàng là khả năng của ngân hàng trong việc đáp ứng các nghĩa vụ thanh toán ngắn hạn mà không gặp khó khăn về tài chính.
Ngân hàng có thanh khoản tốt khi có đủ tiền mặt hoặc tài sản có thể chuyển đổi nhanh chóng thành tiền để đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng, thanh toán nợ ngắn hạn hoặc thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác. Nếu thanh khoản kém, ngân hàng có thể gặp khó khăn trong việc chi trả, làm giảm niềm tin của khách hàng và có nguy cơ bị mất khả năng thanh toán. Thanh khoản ngân hàng được quản lý thông qua dự trữ tiền mặt, các khoản vay liên ngân hàng, các nguồn vốn ngắn hạn và chính sách của ngân hàng trung ương.
Làm thế nào để cải thiện thanh khoản?
Doanh nghiệp có thể cải thiện thanh khoản bằng cách quản lý dòng tiền chặt chẽ, giảm các khoản phải thu khó đòi, tối ưu hàng tồn kho và tận dụng các nguồn tài trợ ngắn hạn hiệu quả.
Sự khác biệt giữa thanh khoản và lợi nhuận là gì?
Thanh khoản thể hiện khả năng thanh toán của doanh nghiệp, trong khi lợi nhuận phản ánh kết quả kinh doanh. Một doanh nghiệp có lợi nhuận nhưng thanh khoản kém vẫn có thể gặp khó khăn tài chính nếu không có đủ tiền mặt để chi trả các khoản nợ đến hạn.
Tạm kết:
Tính thanh khoản đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá mức độ linh hoạt của tài sản cũng như sự ổn định tài chính của doanh nghiệp hoặc cá nhân. Việc hiểu rõ về thanh khoản giúp nhà đầu tư và doanh nghiệp đưa ra quyết định tài chính hợp lý, tránh rủi ro mất cân đối dòng tiền. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi vừa cung cấp sẽ đem lại nhiều giá trị hữu ích cho bạn đọc.
