Để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh và hợp tác được lâu dài, hiệu quả, các doanh nghiệp sẽ ký kết với nhau thông qua hợp đồng kinh doanh. Tuy nhiên, bất cứ công việc nào cũng không thể tránh khỏi những rủi ro có thể xảy ra. Vì những lý do không thỏa đáng mà một trong hai bên đã hủy hợp đồng và phải bồi thường một khoản tiền vi phạm hợp đồng kinh tế. Trong trường hợp này, kế toán cần hạch toán thế nào khoản tiền vi phạm hợp đồng, hãy cùng xem bài viết dưới đây nhé!
1. Quy định về hóa đơn đối với tiền phạt vi phạm hợp đồng kinh tế
Theo Thông tư 219/2013 TT-BTC, Điều 5, Khoản 1, quy định về việc nộp phạt vi phạm hợp đồng như sau:
“Cơ sở kinh doanh khi nhận khoản tiền thu về bồi thường, tiền thưởng, tiền hỗ trợ nhận được, tiền chuyển nhượng quyền phát thải và các khoản thu tài chính khác thì lập chứng từ thu theo quy định. Đối với cơ sở kinh doanh chi tiền, căn cứ mục đích chi để lập chứng từ chi tiền”.
Có nghĩa là:
- Nếu cơ sở kinh doanh nhận khoản thu tiền về bồi thường thì phải lập chứng từ thu theo quy định.
- Nếu cơ sở kinh doanh phải nộp khoản tiền bồi thường thì phải lập chứng từ nộp theo quy định
- Nếu cơ sở kinh doanh bồi thường bằng hàng hóa, dịch vụ, cơ sở bồi thường phải lập hóa đơn và kê khai, tính, nộp thuế GTGT như đối với bán hàng hóa, dịch vụ;
- Cơ sở kinh doanh nhận bồi thường kê khai, khấu trừ theo quy định.
2. Thuế thu nhập doanh nghiệp đối với tiền vi phạm hợp đồng kinh tế
Theo Thông tư 78/2014/TT-BTC, Điều 6, quy định về nộp thuế thu nhập doanh nghiệp khi vi phạm hợp đồng kinh tế như sau:
“2.36. Các khoản tiền phạt về vi phạm hành chính bao gồm: vi phạm luật giao thông, vi phạm chế độ đăng ký kinh doanh, vi phạm chế độ kế toán thống kê, vi phạm pháp luật về thuế bao gồm cả tiền chậm nộp thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế và các khoản phạt về vi phạm hành chính khác theo quy định của pháp luật.”
Như vậy, cơ sở kinh doanh sẽ nộp khoản chi phí nộp phạt vì vi phạm hành chính vào khoản chi phí hợp lý khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp nếu đáp ứng điều kiện sau:
- Cơ sở kinh doanh lập phiếu chi tiền cho khoản phạt vi phạm hợp đồng kinh tế
- Trong hợp đồng kinh tế phải ghi rõ nguyên nhân phạt, mức phạt và tiền phạt
Khoản thu cơ sở kinh doanh nhận từ vi phạm hành chính là khoản thu nhập khác chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.
3. Cách kế toán hạch toán tiền vi phạm hợp đồng kinh tế
3.1. Đối bên thu tiền vi phạm hợp đồng kinh tế
Trường hợp 1: Các khoản tiền phạt được ghi giảm giá trị tài sản:
Nợ TK 331, 111, 112…
Có các TK 151, 153, 154, 156, 241, 211…
Trường hợp 2: Các khoản tiền phạt được ghi nhận vào thu nhập khác:
Nợ 331, 111, 112…
Có TK 711 – thu nhập khác.
Trường hợp 3: Các khoản được bên thứ ba bồi thường (như tiền bảo hiểm được bồi thường, tiền đền bù di dời cơ sở kinh doanh…):
Nợ các TK 111, 112,…
Có TK 711 – Thu nhập khác.
– Các khoản chi phí liên quan đến xử lý các thiệt hại đối với những trường hợp đã mua bảo hiểm:
Nợ TK 811 – Chi phí khác
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có)
Có các TK 111, 112, 152,…
3.2. Đối với bên chi tiền vi phạm hợp đồng kinh tế
Nợ TK 811 – Chi phí khác học xuất nhập khẩu ở đâu tốt
Có các TK 111, 112
Có TK 333
Có TK 338
Vi phạm hợp đồng kinh tế sẽ đẫn đến tổn thất tài chính, thương hiệu, uy tín của cả hai bên. Vì vậy, khi quyết định ký kết hợp đồng, các bên tham gia cần tuân thủ đúng thỏa thuận, tránh ảnh hưởng đối phương. Nếu trường hợp bất khả kháng thì cả hai nên thỏa thuận thỏa đáng với nhau trước để giảm tối đa tổn thất.
Nhiệm vụ kế toán, hạch toán sau chấm dứt hợp đồng do vi phạm cũng cần thực hiện nghiêm túc bởi còn liên quan đến các thủ tục kê khai thuế, tài chính của doanh nghiệp. Hy vọng bài viết trên sẽ giúp ích cho kế toán viên trong công tác của mình!
Tham khảo thêm:
2 phương pháp hạch toán kế toán bán buôn hàng hóa qua kho
Hạch toán chi phí sản xuất kinh doanh và phân loại kế toán chi phí đúng cách
3 phương pháp hạch toán nguyên vật liệu ngành kế toán
